هرچه در تاريخ به عقب برگرديم، هرگز به زماني نخواهيم رسيد که بشر به شکل انفرادي زيسته باشد. انسان موجودي اجتماعي است و يکي از مهم‌ترين نيازهاي اين موجود اجتماعي، برقراري ارتباط با هم‌نوعانش است. بدون شک «زبان» مهم‌ترين ابزار اين ارتباط است. گرچه با ابزارهاي ديگري مانند علايم، اشارات و تصاوير نيز مي‌توان ارتباط برقرار نمود، اما انتقال مفاهيم پيچيده‌ي ذهني به ساده‌ترين و کامل‌ترين شکل ممکن، فقط از راه زبان نوشتاري و گفتاري ممکن است.
انسان در دوره‌ي کودکي در کار زبان‌آموزي، با تکاليف سنگيني روبه‌روست. او بايد بر همه‌ي جنبه‌هاي زبان تسلط يابد. او نه تنها بايد اصوات گفتاري را فراگيرد، بلکه بايد ياد بگيرد چگونه منظور و فکر خود را با آن‌ها بيان کند. شگفت آن‌که بخش عمده‌اي از اين يادگيري در تمامي فرهنگ‌ها و تقريباً در همه‌ي کودکان ظرف چهار تا پنج سال نخست، حاصل مي‌شود. کودکي که تا چند ماهگي جز گريه کردن، ابزاري براي بيان نيازها و احساساتش نداشت، حالا به يک ابزار قوي مجهز شده است. والديني که در ارتباط با کودک دچار مشکل بوده‌اند، حالا باري از روي دوش‌شان برداشته شده است. دستورها، راهنمايي‌ها و گفته‌هايشان را به کودک مي‌گويند و حرف‌ها، احساسات و نيازهاي کودک را مي‌شنوند. اما اگر اين توانايي کلامي و زباني به شکل ناقص و ضعيف در کودک رشد يابد، کودک در بيان خواسته‌ها، ارتباطات اجتماعي و نيازهايش با مشکل روبه‌رو مي‌شود.
وقتي در يک جمع، خوب صحبت مي‌کنيد، مورد توجه اطرافيان قرار مي‌گيريد و همين توجه و تحسين‌ها موجب افزايش عزت‌نفس شما مي‌شود. کودکي که نمي‌تواند در کلاس درس به خوبي پاسخ دهد، کودکي که نمي‌تواند به خوبي در جمعي شعر و داستان بخواند، جواني که نمي‌تواند بيان و گفتار خوبي در هنگام صحبت با ديگران داشته باشد، چون خودش را در اين عرصه ناتوان مي‌بيند منزوي مي‌شود، کارهايي را انتخاب مي‌کند که نياز به ارتباط کلامي کمتري داشته باشد و ناخواسته خودش را محدود و محصور مي‌کند. توانايي برقراري ارتباط کلامي و زباني مهارتي است که بايد از کودکي پرورش يابد. هوش کلامي ـ زباني يک توانايي فطري در انسان‌هاست که بايد با تمرين‌هاي مناسب و ساده در کودکان پرورش يابد.
هوش کلامي چيست؟
هوش کلامي ـ زباني عبارت است از توانايي کاربرد مؤثر زبان و ارتباطات کلامي در زندگي. افرادي که هوش کلامي ـ زباني در آن‌ها برجسته است، توانايي بيشتري براي استفاده از کلمات و ساخت جملات دارند و مطمئناً، مهارت‌هاي شنيداري تکامل يافته‌تري نيز دارند. آن‌ها معمولاً سخنوران برجسته‌اي هستند که به جاي تصاوير، با کلمات فکر مي‌کنند. آن‌ها از زبان به‌عنوان ابزاري براي حفظ و يادآوري اطلاعات استفاده مي‌نمايند. اين افراد در مهارت‌هايي مانند گوش دادن، حرف زدن، قصه‌گويي، توضيح دادن، بيان احساسات، تدريس، استفاده از طنز، درک قالب و معني کلمه‌ها، يادآوري اطلاعات، قانع کردن ديگران به پذيرفتن نظرات آن‌ها، تحليل و کاربرد زبان موفق‌تر هستند و جاي تعجب ندارد اگر بگوييم اکثر شعرا، روزنامه‌نگاران، نويسندگان، معلمان، وکلا، سياستمداران و مترجمان از هوش کلامي ـ زباني بالايي برخوردارند. زبان و توانايي کلامي، مهم‌ترين نقش را در ارتباط با ديگران و شغل‌هايي که نياز به توانمندي گفتاري دارند، ايفا مي‌کند.
ضرورت پرورش هوش کلامي چيست؟
کودکان از سن يک سال و نيم به بعد، به تدريج شروع به صحبت کردن و به کار بردن کلمات براي بيان خواسته‌هايشان مي‌کنند. گفت‌وگوهاي والدين با کودک، صحبت‌هاي والدين با خودشان و تلويزيون و رسانه‌هاي تصويري و شنيداري به کودک کمک مي‌کنند تا واژه‌ها و کلمات مختلف را بشنود و به‌تدريج از آن‌ها براي بيان نيازهايش استفاده کند. با رشد کودک و شنيده‌هاي محيطي، دايره‌ي لغات شفاهي کودک افزايش مي‌يابد و به همراه افزايش واژه‌ها، رشد فکري کودک نيز بيشتر مي‌شود. هرقدر توانايي کودک در شنيدن و يادگيري کلمات جديد بيشتر شود، با مفاهيم و مطالب بيشتري آشنا مي‌گردد؛ به بيان ديگر، دنياي ذهني کودک توسعه مي‌يابد و درکش از دنياي اطرافش بيشتر مي‌شود. پرورش هوش کلامي ـ زباني به کودک کمک مي‌کند تا با اين دنياي شناخته شده ارتباط برقرار کند و فکر و دانش خود را توسعه دهد. اين نوع از هوش در سه حوزه، بر زندگي فرد تأثير مي‌گذارد. اول ارتباط مؤثر با والدين و نزديکان در دوران کودکي، دوم ارتباط با همسالان و دوستان و تقويت موقعيت‌ها و ارتباطات اجتماعي، سوم موفقيت شغلي در انتخاب شغل‌هايي که متکي به مهارت‌هاي کلامي هستند. هوش کلامي ـ زباني، مانند هوش احساسي ـ هيجاني، از هوش‌هايي محسوب مي‌شود که مهم‌ترين نقش را در ارتباطات اجتماعي دارند و از اين جهت اهميت ويژه‌اي دارد.
هوش کلامي چه چيزهايي به کودکان آموزش مي‌دهد؟
* هوش کلامي ـ زباني، به کودکان شيوه‌ي صحيح بيان خواسته‌هايشان را آموزش مي‌دهد و توانايي آن‌ها را در اين زمينه بالا مي‌برد.
* وقتي کودک از هوش کلامي ـ زباني بالايي برخوردار باشد، قدرت برقراري ارتباط با اطرافيانش را نيز پيدا خواهد کرد.
* هوش کلامي ـ زباني باعث مي‌شود که فرد، واژگان بهتري را براي ارائه‌ي منظور خود انتخاب کند و جمله‌بندي بهتري داشته باشد.
* هوش کلامي ـ زباني به کودک کمک مي‌کند که منظور اطرافيانش را به درستي درک کند و کمتر از سايرين دچار سوء‌تفاهم شود.
* پرورش هوش کلامي ـ زباني موجب افزايش اعتمادبه‌نفس در کودک مي‌شود.
* اين هوش در آينده‌ي کودک بسيار تأثيرگذار است، چرا که موجب موفقيت در عرصه‌هاي مختلف به‌ويژه موفقيت‌هاي شغلي مي‌شود.
* افرادي که از هوش کلامي ـ زباني بالايي برخوردارند، طرفداران بيشتري را به خود جذب مي‌کنند و درنتيجه، به‌ندرت احساس تنهايي و انزواي اجتماعي خواهند کرد.
* کودکي که از هوش کلامي ـ زباني خوبي بهره برده است، مشکلات و چالش‌هاي زندگي را با ابزار کلام و گفت‌وگو بهتر حل مي‌کند.
* هوش کلامي ـ زباني به افراد مي‌آموزد که چگونه مي‌توان با شيوه‌ي صحيح سخن گفتن، ديگران را قانع کرد و يا به آن‌ها مشورت داد.
